Một trong những yếu tố dẫn đến thành công của Công ty Yến sào Khánh Hòa là bên cạnh việc khai thác tổ yến và đa dạng hóa các sản phẩm yến sào, những người làm công tác khoa học của Công ty đã dày công nghiên cứu để bảo tồn và nhân rộng đàn yến theo cách của họ. Chính điều này đã là nguồn bổ sung dồi dào để tăng năng suất và chất lượng của sản phẩm yến sào cho Công ty.

Từ việc “nối nghiệp tiền nhân”

Loài chim yến có mặt ở nhiều nơi trên đất nước ta, song chúng chọn Khánh Hòa làm “thủ phủ” của mình. Chưa thấy ở địa phương nào mà loài chim này xuất hiện nhiều như ở các hòn đảo ven biển tỉnh Khánh Hòa. Người ta nói, khí hậu và thổ nhưỡng của vùng đất này đã trở thành “điểm hẹn” lý tưởng cho loài chim yến, quả không sai. Đến Nha Trang - Khánh Hòa bất cứ mùa nào, thời điểm nào, khi nhìn lên bầu trời, bạn cũng có thể bắt gặp từng đàn chim yến chao liệng giữa tầng không cùng những âm thanh ríu rít vui tai phát ra từ chúng.

 Cùng với việc mở cõi về phương Nam, mang cả nền văn hóa và ẩm thực di cư theo bước chân mình, tiền nhân của chúng ta cũng đã kịp phát hiện ra nhiều điều mới lạ nơi vùng đất vừa đặt chân đến. Tổ yến xuất hiện tại các hòn đảo ven biển miền Trung, trong đó có Khánh Hòa là một phát hiện thú vị và đầy mê hoặc đối với các bậc khai sơn phá thạch thuở xa xưa. Cha ông ta đã đưa tổ yến thành một thứ đặc sản và là nguồn thu nhập quý giá để tồn tại trên vùng đất vừa khai phá. Từ chỗ phát hiện, rồi sử dụng như một nguồn dinh dưỡng bồi bổ sức khỏe, việc khai thác yến sào dần dần được xác lập như một nghề quan trọng. Nghề này đã có mặt và khẳng định vị thế của mình từ hàng trăm năm trước trên đất Khánh Hòa. Đội khai thác yến sào Khánh Hòa đã được tổ chức rất quy củ, dưới sự chỉ huy của những người thợ uy tín về đạo đức và lão luyện về nghề. Nối nghiệp tiền nhân, hết thế hệ này sang thế hệ khác, nghề khai thác yến sào là một sự tiếp biến và được duy trì cho đến hôm nay. Đã có hẳn những giai thoại nói về lịch sử hình thành của nghề khai thác yến sào trên đất Khánh Hòa. Những đền đài, miếu thờ liên quan đến nghề này đã xuất hiện từ lâu trên các đảo có chim yến làm tổ ngoài khơi vịnh Nha Trang – Khánh Hòa.

Tiếp quản nghề khai thác yến của tiền nhân, sau ngày đất nước thống nhất, nghề khai thác yến sào vẫn được duy trì. Tuy nhiên, mãi đến khi Công ty Yến sào Khánh Hòa ra đời và xác lập vị thế của mình thì cái nghề mang tính đặc thù này mới thật sự khởi sắc và xác lập được thương hiệu cùng uy tín của mình trên thị trường trong nước cũng như quốc tế.

Nhận thấy không thể duy trì nghề khai thác yến bằng những phương pháp cũ như cha ông đã làm, những nhà quản lý của Công ty Yến sào Khánh Hòa đã tìm cách “nâng tầm” nghề này lên một vị thế mới. Một trong những bước ngoặt để Công ty bứt phá trong hơn mười năm qua là việc nghiên cứu để đàn yến không những tồn tại trong thiên nhiên một cách bền vững mà còn “mở mang” cho yến một lối thoát khác để phát triển. Những người làm công tác nghiên cứu khoa học của Công ty Yến sào Khánh Hòa đã làm được những điều mà các bậc tiền nhân từ hàng trăm năm trước cũng không thể tưởng tượng được. Hàng loạt các đề tài nghiên cứu đã được đưa vào thực tiễn, mang lại nguồn thu to lớn cho Công ty suốt hàng chục năm qua.

Đến nghiên cứu khoa học để áp dụng vào thực tiễn

Có thể kể ra đây hàng loạt các đề tài nghiên cứu khoa học đã được đưa vào đời sống như: “Quy trình công nghệ, kỹ thuật ấp nở nhân tạo và nuôi chim yến hàng qua từng giai đoạn phát triển”,  “Bước đầu nghiên cứu ấp nuôi nhân tạo chim yến hàng Aerodramus fuciphagus Germani làm cở sở khoa học cho việc phát triển đàn chim yến trong nhà ở Khánh Hòa năm 2006-2010”, “Nghiên cứu kỹ thuật xây dựng nhà yến và hoàn thiện quy trình nuôi chim yến trong nhà năm 2011-2013”, “Nghiên cứu cơ sở khoa học và đề xuất các giải pháp phát triển bền vững nghề nuôi chim yến tại Việt Nam năm 2011-2014”...  Riêng công trình “Nghiên cứu quy trình kỹ thuật nuôi chim yến và xây dựng nhà yến phù hợp với từng vùng miền, địa phương phục vụ phát triển bền vững nghề nuôi chim yến tại Việt Nam” do thạc sĩ Lê Hữu Hoàng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Yến sào Khánh Hòa cùng nhóm cộng sự thực hiện đã được trao Huy chương Bạc Giải thưởng Khoa học Công nghệ Quốc tế 2016 tại Hàn Quốc. Sự kiện này do Hiệp hội sáng tạo Hàn Quốc (KIPA), Cục sở hữu trí tuệ Hàn Quốc KIPO và tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) phối hợp tổ chức từ ngày 1.12 đến ngày 5.12.2016. Trước đó, tháng 5.2016, công trình này đã được trao giải Nhất Giải thưởng Sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam và được Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới trao Giải thưởng WIPO.

Các công trình nghiên cứu khoa học trên đây đã góp phần quyết định việc nhân rộng đàn yến, hang yến, tổ yến ở các đảo trong tỉnh Khánh Hòa và mở rộng ra nhiều địa phương trên cả nước, không chỉ có đảo yến thiên nhiên tại các đảo mà còn có hàng trăm nhà yến do con người xây tổ cho chúng ở khắp nơi. Khởi đầu chỉ có 8 đảo yến với 40 hang yến, qua thực hiện thành công di đàn, nhân đàn quần thể chim yến đã hình thành luận điểm khoa học: “Sự phát triển quần thể chim yến Hàng gắn liền với phát triển hang đảo yến”. Đến nay, Công ty đã quản lý 33 đảo yến, với 170 hang yến; góp phần vào việc tăng sản lượng yến sào đảo thiên nhiên qua các năm.

Để có kết quả đó, Công ty thực hiện các giải pháp kỹ thuật đồng bộ tại các hang yến như xây dựng các mái che lòng chảo, các đập chắn sóng, lưới giảm áp lực sóng, nhà trú đông cho chim yến, hệ thống camera quan sát, hệ thống phun sương, thực hiện chương trình trồng một triệu cây xanh tạo nguồn thức ăn cho chim yến... Nhiều năm qua, Công ty Yến sào Khánh Hòa thực hiện rất hiệu quả chương trình hợp tác triển khai lực lượng bảo vệ và đội ngũ kỹ thuật cao để phục hồi và phát triển quần thể chim yến hàng tại vườn Quốc gia Côn Đảo (Bà Rịa Vũng Tàu); các tỉnh Quảng Bình, Quảng Ngãi, Phú Yên, Ninh Thuận và các tỉnh duyên hải trên toàn quốc có tiềm năng vị thế về biển đảo để phát triển bền vững nghề nuôi chim yến trên cả nước.

Cùng với việc phát triển đàn yến để tăng năng suất, những năm gần đây, Công ty rất chú trọng đến việc đa dạng hóa các sản phẩm bằng việc xây dựng nhiều nhà máy hiện đại, sản xuất nhiều dòng sản phẩm cao cấp như Nguyên liệu Yến sào đảo thiên nhiên; Nước giải khát Yến sào Sanest; Thực phẩm Cao cấp Sanest Foods;... Tất cả những sản phẩm này đều đáp ứng tốt các tiêu chuẩn quản lý chất lượng như ISO, HACCP cũng như những tiêu chuẩn quốc tế quan trọng khác.

Những công trình nghiên cứu khoa học do thạc sĩ Lê Hữu Hoàng làm chủ đề tài đã thoát ra khỏi các phòng thí nghiệm và đã hòa nhập vào đời sống để mang lại hiệu quả kinh tế không chỉ cho Công ty mà còn cho cả cộng đồng những người nuôi yến và người tiêu dùng. Đó là thành quả có ý nghĩa nhất trong việc bảo tồn và phát huy những giá trị của nghề khai thác yến sào mà các vị tiền nhân đã để lại cho hậu thế.

Trà Ban

Báo Thanh Niên